Samenleving en innovatie

In 2003 maakte België als tweede land ter wereld het homohuwelijk mogelijk.¹ Dat gebeurde onder de paars-groene regering Verhofstadt die van ethische thema’s haar handelsmerk had gemaakt.

Ongebreidelde industrialisering en urbanisatie leiden in de negentiende eeuw bij het industriële en stedelijke proletariaat tot ellendige arbeids- en leefomstandigheden. Straatrellen in 1886 zetten een verschuiving in de sociale politiek in gang met belangrijke sociale wetgeving in de periode 1886-1914 als resultaat. In 1887 omhelst het programma van de nieuwe progressistische partij de reglementering van kinderarbeid en maatregelen ter bescherming van de arbeider. Reeds lang daarvoor debatteren sociaal bewogen liberalen over de meest geschikte oplossingen voor de brandende sociale kwestie. Progressisten steken de handen uit de mouwen om arbeiders instrumenten aan te reiken zodat ze zich kunnen omvormen tot – in hun ogen – ‘moreel volwaardige burgers’.

Feminisme overstijgt de grenzen van partij en politiek. Toch speelden de partijen een belangrijke rol in het beantwoorden of afblokken van eisen van de vrouwenbeweging. Hoe stelden de liberalen zich op tegenover enkele feministische thema’s?

Begin jaren 1970 komt abortus in de publieke belangstelling te staan, en spoedig belandt het op de politieke agenda. Toch duurt het tot 1990 vooraleer het wettelijke kader rond vrijwillige zwangerschapsafbreking gestemd wordt.

Vrijmetselaars en liberalen streven naar een wereld van vrijheid en tolerantie. Het is geen geheim dat heel wat lokale liberale kiesverenigingen die in 1846 aan de basis liggen van de Liberale Partij tot stand zijn gekomen door vrijmetselaarsloges. Wordt de Liberale Partij in de loop van de negentiende eeuw louter een ‘profane voorgevel’ van de Belgische vrijmetselarij? Om op deze vraag te antwoorden, laten we ons gidsen door de verzuchtingen van drie vrijmetselaars. Zij spraken zich op sleutelmomenten uit over de delicate verhouding tussen maçonnerie en liberale politiek en de verschuivingen in deze relatie.

De liberale partij besteedt vanuit haar ideologische achtergrond vaak bijzondere aandacht aan het vrije ondernemen en de economie. Welke standpunten hebben de Belgische liberalen doorheen de geschiedenis ingenomen en hoe heeft zich dat vertaald in hun beleid?

In het midden van de jaren 1980 komt euthanasie bijna gelijktijdig op de maatschappelijke en op de politieke agenda terecht. Pas twee decennia later is het wettelijke kader rond euthanasie, palliatieve zorg en patiëntenrechten in België een feit.

Het partijprogramma dat op het stichtingscongres van juni 1846 wordt goedgekeurd, blinkt op meer dan één punt uit in vaagheid en veralgemening. Van bij de start is duidelijk dat ‘de’ liberale partij een fictie is. Progressieve liberalen eisen erkenning door een doctrinaire meerderheid en zien hun standpunten voorzichtig opgenomen worden in het eerste partijprogramma. Twee visies op liberalisme, met daar tussenin nog een heel spectrum, staan garant voor zowel een immense ideeënrijkdom als voor kwetsbaarheid.