Hulde aan gemeenteraadslid Langohr

De viering van Jos Langohr vind plaats op het jaarlijkse banket van de Antwerpse Liberale Jonge Wacht op 3 februari 1912. De vijfendertigjarige diamantbewerker is op dat moment – en sinds 1907 – algemeen voorzitter van de Antwerpse Liberale Jonge Wacht. De verkiezing van Langohr is voor de vereniging een hele eer, hij is namelijk het eerste lid van de Jonge Wacht die het tot gemeenteraadslid schopt. Maar er zijn ook andere redenen om te vieren: door zijn afkomst, parcours en overtuiging heeft Langohr het imago van ijverige, werklustige jongeman, ‘aanklever der Democratie en hare onuitstelbare hervormingen’, die zich ‘door vakkennis, vernuft en zelfonderricht’ uit ‘de werkende klas’ opgewerkt heeft, zo vermeldt de huldetekst. Zijn ‘makkers’ van de Jonge Wacht omschrijven hem als een ‘warmen en hardnekkigen voorstander van onder andere’ verplicht onderwijs, zuiver algemeen stemrecht, een rechtmatige evenredige vertegenwoordiging en de verbetering van arbeiderspensioenen en verwachten dan ook dat hij als gemeenteraadslid de belangen van de arbeidersklasse ‘beter dan wie ook [zal] beseffen en ter harte nemen’. De Jonge Wacht verheugt zich ook over de grotere aandacht van de Antwerpse liberalen voor de arbeidersbeweging. Langohr krijgt de huldetekst overhandigd in een door Fons Vandervelde geïllustreerd huldeboek.¹

‘In eene wereldstad als Antwerpen zijn zooveel en zoozeer uiteenlopende belangen, dat het eenen waren plicht was in de Liberale Partij plaats te maken voor hen, wier verdediging vroeger zoo weinig belangwekkend scheen, en die nochtans steeds de grootste steun onzer partij was.’²

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 15 oktober 1911 kiezen de Antwerpenaars voor een gedeeltelijke vernieuwing van de gemeenteraad. Om het op te nemen tegen de katholieke lijst sluiten de Verenigde Liberalen en de socialisten van de BWP een groot antiklerikaal kartel. Onder de naam Verenigde Liberalen gaan ook al niet minder dan vijf liberale groepen schuil – de Association Libérale et Constitutionnelle, de Liberale Vlaamse Bond, de Liberale Volkspartij, het Vooruitstrevend Democratisch Verbond en het Liberaal Werkersverbond – zodat dat kartel zes groeperingen verenigt. Jos Langohr is op de kartellijst naast schepen Louis Strauss een van de twee kandidaten van het Liberaal Werkersverbond. De inzet is groot, deze gemeenteraadsverkiezingen krijgen een nationaal karakter: ook in andere steden en gemeenten sluiten liberalen en socialisten kartels, die het tegen de katholieke lijsten opnemen als een symbolisch referendum tegen de schoolpolitiek van de katholieke regering-De Broqueville. Het Antwerpse antiklerikaal kartel haalt met een kleine 37.000 stemmen 8.000 stemmen meer dan de katholieke lijst en haalt daarmee een absolute meerderheid binnen de geldig uitgebrachte stemmen. Op 16 oktober kopt De Nieuwe Gazet dan ook ‘Een verplettering voor de regeering. Het Kartel zegepraalt glansrijk te Antwerpen’. Als gevolg van het meerderheidsstelsel zijn alle kartelkandidaten verkozen. De nieuwe gemeenteraad bestaat uit dertig liberalen, zeven socialisten en slechts twee katholieken. Ook de arbeidersbeweging komt sterk uit deze verkiezingsstrijd, met 17 van de 39 zetels in de vernieuwde gemeenteraad.³