.png)
Hilaire Lahaye (1913-1986), liberaal politicus uit het arrondissement Ieper, is jarenlang een van de absolute kopstukken van zijn partij. Tijdens de woelige periode rond de Koningskwestie gaat Lahaye met een verkiezingslied de kiesstrijd aan met de CVP in zijn voornamelijk christendemocratische arrondissement.
Hilaire Lahaye tijdens de verkiezingscampagne van 1950.
Het jaar is 1949. Vrouwen hebben sinds een jaar stemrecht, de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog is in volle opmars en op de radio gonst het nummer Samba hier samba daar van Bob Scholte. Hoewel België de oorlog heeft overleefd, staat er in deze periode veel op het spel. De Koningskwestie hangt immers als een heet hangijzer boven de rooms-blauwe regering van Gaston Eyskens. De regering wil voor eens en voor altijd een einde stellen aan de onduidelijkheid over de positie van Leopold III als staatshoofd en besluit om in 1950 een volksraadpleging te organiseren. De uitslag valt uit in het voordeel van Leopold III. Maar de regering valt alsnog over het opnieuw aantreden van de koning en op 4 juni worden nieuwe verkiezingen gehouden. De liberalen willen bovenal een absolute meerderheid van de CVP voorkomen aangezien ze die bij de verkiezingen van juni 1949 al bijna hadden bereikt.
Ook in het arrondissement Ieper wordt hard om de stem gevochten. Het is een moeilijk arrondissement om liberale stemmen te halen aangezien de CVP er ijzersterk is. In 1949 behaalde de CVP er al meer dan 57 % van de stemmen. Hilaire Lahaye is de enige Ieperse liberaal die sinds juni 1949 zetelt. Zijn doel is dan ook duidelijk: opnieuw verkozen worden en een extra zetel in de wacht slepen. Zijn campagne is dan ook bikkelhard. De normale middelen worden ingezet: affiches, pamfletten, brieven en huisbezoeken. De CVP en BSP komen volgens hem naar de kiezer met een erg aanwezige (en vooral erg dure) campagne van barnumreclame. Lahaye is echter een kandidaat met wel meer noten op zijn zang. Samen met zijn campagneteam werkt hij aan propaganda die minder kost dan het drukken van duizenden flyers. Op de tonen van het nog in ieders oren klevende Samba hier samba daar dat het jaar ervoor veel op de radio werd gedraaid, tracht Lahaye met zijn eigen originele tekst zijn kiezers aan te spreken.
Een strooibiljet met het strijdlied van Hilaire Lahaye.
Wie aandachtig naar het lied luistert, zal merken dat het de melodie is van het kerstlied Jingle Bells. Het popliedje Samba hier samba daar is immers op dit nummer gebaseerd. De korte tekst van het strijdlied van Lahaye moet vooral in het hoofd blijven hangen. Een eigen versie maken van een eigentijds bekend liedje is dan ook een uitermate geschikte manier. Het lijstnummer van de liberalen ‘4’ wordt vaak herhaald en zal zeker in het arrondissement Ieper zijn effect niet gemist hebben.
In de jaren veertig en vijftig begint de opkomst van auto’s met luidsprekers om propaganda te verspreiden. Lahaye maakte gretig gebruik van deze nieuwe propagandatechniek. Vermoedelijk wordt het liedje (net als de speech over blanco stemmen) via de wagen te berde gebracht in de dorpen rond Ieper. Bovenstaande speech is echter niet de enige die de luidsprekers passeerde. Als raspoliticus past hij zich aan, aan zijn publiek en de actualiteit. Beschuldigt de CVP hem van geuzerij, dan gaat Lahaye hier tegenin door in speeches zijn christenziel te verdedigen en zijn neutraliteit tegenover religie en politiek te benadrukken. Kenmerkend voor zijn autocampagne is de slagzin die bij enkele van zijn mobiele toespraken terugkeert: “Hallo! Hallo! Hier de democratische wagen van Lahaye, hier Lahaye aan het stuur die tot u spreekt!”. In het maandblad van de Liberale arrondissementsfederatie van Ieper De Militant verschijnen tijdens de kiesstrijd heel wat propagandistische teksten, waaronder ook de aanklacht tegen de blanco-stemmers.
Hoewel de liberalen in heel het land hard vechten om de CVP niet de absolute meerderheid te gunnen, zijn hun pogingen tevergeefs. De CVP wint met 47% van de stemmen. Daarmee halen ze in de Kamer met 108 van de 212 zetels de absolute meerderheid. De Liberale Partij moet 9 zitjes afstaan. In het arrondissement Ieper lijden de liberalen bijna 3,7 % verlies. In vergelijking met de rest van het land (4 %) doet Lahaye het wel net iets beter. In Ieper is de CVP de grootste partij, gevolgd door de BSP. De CVP kan twee zetels in de wacht slepen ten nadele van de BSP die nu geen vertegenwoordiger meer heeft. Lahaye kan, ondanks het verlies van zijn partij, zijn zetel in het parlement behouden. Dankzij zijn 5007 voorkeurstemmen komt hij toch nog uit boven de BSP-lijsttrekker. Wellicht de grootste verwezenlijking die we aan Lahaye kunnen toeschrijven, is de afname van blanco stemmen. In 1949 was dit (in vergelijking met de rest van het land) vrij hoog met 7,3 %. In 1950 is het aantal blanco stemmen nog hoog, maar het dipt wel net onder de 6 %. Zijn campagne kan men, in vergelijking met de liberalen in de rest van het land, zeker een succes noemen.
Een terugblik van Lahaye op de campagne en de resultaten.
Liberas Stories is een realisatie van cultuurarchief Liberas. Het werd ontwikkeld door Josworld en Webdoos naar een concept van Ruben Mantels. Aan de hand van een ‘Atlas’ en een ‘Magazine’ vertelt Liberas Stories de geschiedenis van het liberalisme en worden de collecties van Liberas gepresenteerd. Deze website werd gelanceerd in juni 2021 en is sindsdien verder uitgebouwd.
De inhoud van dit portaal is bestemd voor Liberas’ erfgoedgemeenschap, maar ook voor studenten, onderzoekers en journalisten en voor iedereen die ons erfgoed wil ontdekken. Het is geen catalogus van onze collectie: die vind je op liberas.eu.
Liberas heeft geprobeerd alle rechthebbenden op beeldmateriaal te contacteren. Personen of organisaties die zich alsnog in hun rechten voelen geschaad nemen contact op met Liberas vzw, Kramersplein 23, 9000 Gent.
Alle teksten op deze website mogen hergebruikt worden mits het overnemen van de auteurs- en bronvermelding. Alle opmerkingen met betrekking tot Liberas Stories - vragen, aanvullingen, correcties, suggesties voor nieuwe bijdragen - zijn welkom op info@liberas.eu.