Onze website gebruikt cookies om je surfervaring te verbeteren. Om deze website optimaal te gebruiken vragen we je om akkoord te gaan met ons gebruik van cookies.

Ik ga akkoord liever niet.

Deprecated: Function strftime() is deprecated in /data/sites/web/webdoosio/subsites/klanten.webdoos.io/liberas/views/magazineartikel.php on line 13

Tentoonstelling

Het rijke liberale verenigingsleven, 1890-1945

Tal van foto’s uit de beeldbank van Liberas getuigen van het bloeiende en diverse liberale verenigingsleven van de late 19de eeuw tot de Tweede Wereldoorlog: beelden van politieke organisaties, werkmanskringen, caritatieve organisaties, studentenverenigingen, vrouwenverenigingen, turnkringen, toneelverenigingen, fanfares en zelfs liberale bakkerijen.

Marc Haegeman

4 March 2021

Liberale Fanfare De Ware Vrienden (Antwerpen), groepsfoto nav. een muziekwedstrijd in Vincennes, 13/5/1894.

Liberale fanfare De Ware Vrienden, Antwerpen (1894)

De liberale fanfare De Ware Vrienden werd in 1872 in Antwerpen opgericht. De muzikanten reisden in 1894 naar Vincennes bij Parijs voor een wedstrijd, waar ze in de prijzen vielen. Voorzitter Alfons De Roover, bestuursleden en muzikanten lieten zich voor de gelegenheid fotograferen.

Société Générale des Etudiants Libéraux (Gent) / Gé Libérale, groepsfoto van het bestuur, met oa. Paul Lamborelle (vooraan 2de van rechts) en Pieter Lodewijk Tack (staand, 3de van rechts), ca. 1894-1895.

Société Générale des Etudiants Libéraux (Gé Libérale), Gent (1894-95)

Deze liberale studentenvereniging werd opgericht aan de Gentse universiteit in 1875. Onderstaande groepsfoto toont het bestuur van het academiejaar 1894-1895, met onder anderen Paul Lamborelle (vooraan tweede van rechts) en Pieter Tack (staand derde van rechts). Paul Lamborelle (1871-1943) was ondervoorzitter van de Gé Libérale. Hij werd arts en ging in de politiek voor de Liberale Partij in Mechelen. Lamborelle was tevens medestichter en een tijdlang voorzitter van de Nationale (later Algemene) Centrale van de Liberale Vakbonden. Pieter Tack (1870-1943) studeerde Germaanse en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog een van de kopstukken van het activisme.

Een vakantiekolonie van Diesterweg's Hulpkas 1899, groepsfoto van kolonisten en begeleiders J. Van Snick (links) & Latinne, 29 augustus 1899 -19 september 1899.

Diesterweg’s Hulpkas voor Behoeftige Schoolkinderen, Antwerpen (1899)

Antwerpse liberalen stichtten Diesterweg’s Hulpkas voor Behoeftige Schoolkinderen in 1894. De organisatie hielp minder gegoede kinderen uit de gemeentescholen met soep en kleding en richtte vakantiekampen in voor de gezonde lucht. Op de Kalmthoutse Heide werd een home gebouwd waar de kinderen een aantal maanden konden verblijven. Aan zee, in de Kempen en in de Ardennen werden vakantiekolonies georganiseerd. Op deze foto van kolonisten met hun begeleiders in Itegem hebben de meisjes speelgoed meegebracht.

Liberale Bakkerij, Antwerpen, de distributie van de broden, ca. 1905-1914.

Liberale Bakkerij van Help U Zelve, Antwerpen (ca. 1905)

Het ziekenfonds Help U Zelve dat in 1880 te Antwerpen was gesticht door liberaalgezinde arbeiders, begon naast tal van andere afdelingen in 1897 ook met een coöperatieve bakkerij. Een tweede coöperatie volgde in 1903 in Berchem. Op deze foto zien we een moment uit de distributie van de broden, toen nog met honden- en paardenkarren.

100 jaar Balpijpmaatschappij De Ware Vrienden (Wetteren), groepsfoto, 1906.

Balpijpmaatschappij De Ware Vrienden, Wetteren (1906)

Een groepsfoto van de leden van de Wetterse balpijpschutters, een vóór Wereldoorlog I populair spel waarbij met blaaspijpen balletjes naar doelen op een staande of liggende wip werden geblazen. De Ware Vrienden uit Wetteren vierden in 1906 hun eeuwfeest.

Vaandelfeest van de Liberale Volksbond Gent-Eeklo, de stoet op de Kouter, 26 september 1909.

Liberale Volksbond Gent-Eeklo, Gent (1909)

Om zijn nieuwe vlag in te huldigen, organiseerde de Liberale Volksbond van Gent-Eeklo op 26 september 1909 een feest met een vaandeloptocht op de Kouter en een banket. Help U Zelve van Antwerpen was eveneens uitgenodigd en stapte mee in de stoet. De Liberale Volksbond werd in 1907 opgericht en was kortstondig actief als een Vlaamsgezinde sociaal-liberale drukkingsgroep.

De Verenigde Werklieden (Melle), groepsfoto van de stichters en het bestuur, onder voorzitterschap van Remy Van Der Stricht, hulpsecretaris is Gustaaf Bogaert, ca. juli 1914.

De Verenigde Werklieden, Melle (Juli 1914)

Groepsfoto van de stichters en het bestuur van deze lokale vakbond, onder voorzitterschap van Remy Van Der Stricht.

Bestuur Algemeen Kledingwerk voor Antwerpens officiële scholen, groepsportret, ca. 1900-1930.

Algemeen Kledingwerk voor Antwerpens officiële scholen (jaren 1920)

Een groep Antwerpse liberalen richtte in 1893 het Algemeen Kleedingwerk op, dat behoeftige kinderen van de stedelijke scholen van kleren voorzag en op die manier ook het schoolgaan probeerde aan te moedigen. De leerplicht werd pas in 1914 ingevoerd. Deze groepsfoto van de bestuursleden toont ook het vaandel van de vereniging, dat eveneens door Liberas wordt bewaard.

Bestuur Liberale Volksvereniging Help U Zelf (Gent), groepsfoto van het bestuur, met voorzitter Karel De Wette, ca. 1920.

Liberale Volksvereniging Help U Zelf, Gent (1920)

De Liberale Volksvereniging Help U Zelf werd te Gent opgericht in 1917 onder impuls van de Liberale Jonge Wacht van de Brugse Poort, die een volksliberalisme nastreefde om de kloof tussen arbeiders en burgers te verminderen. Onder leiding van Karel De Wette evolueerde de vereniging naar een belangrijke Vlaamsgezinde sociaal-liberale drukkingsgroep, waarvan de werking snel diversifieerde. Help U Zelf werd in 1961 een PVV-afdeling. Deze foto van Edmond Sacré uit 1920 vereeuwigt voorzitter Karel De Wette en het bestuur.

Turn- en balletgroep Arthur Van Praet, Baasrode (jaren 1920)

Deze turnvereniging werd vernoemd naar de liberale burgervader van Baasrode Arthur Van Praet (1855-1927), telg uit een familie van scheepsbouwers. Zowel de gemengde groep turners als de meisjes van de balletafdeling poseren met hun respectieve coaches.

Turnkring Arthur Van Praet (Baasrode), groepsfoto tijdens een optreden te Sint-Niklaas, ca. 1927.

Turnkring Arthur Van Praet (Baasrode), groepsfoto van de balletgroep, ca. 1929.

Veloclub Het Blauwe Wiel (Antwerpen), groepsportret van de onderafdeling van de Liberale Bond Eerste Wijk, ca. 1925.

Veloclub Het Blauwe Wiel, Antwerpen (1925)

Het Blauwe Wiel was een afdeling van de Liberale Bond Eerste Wijk in Antwerpen. De Liberale Bond Eerste Wijk werd in 1912 opgericht met een drievoudig doel: “de verspreiding der liberale gedachten”, “het aangename met het nuttige paren” en “ijveren voor het bekomen der rechtvaardige Vlaamse rechten”. Leden poseren met fietsen, vaandel en trofee.

Toneelmaatschappij Met Tijd en Vlijt (Wetteren), ca. 1928.

Toneelmaatschappij Met Tijd en Vlijt, Wetteren (1928)

Met Tijd en Vlijt begon als een zangvereniging in 1860, maar evolueerde in een toneelgezelschap dat ruim honderd jaar actief bleef. Op deze groepsfoto uit 1928 is de hele compagnie verzameld rond het vaandel op de binnenkoer van het kasteel “De Vijvers” te Wetteren, eigendom van de toenmalige voorzitter Robert Van de Velde.

Kindergeluk, de stand van Kindergeluk op het Salon van het Kind in het Jubelpark, met vlnr mevr. Peeters-Wallaert, Nina Peeters en Elvire Pauwels-Coppens, 30 juni 1928 - 15 juli 1928.

Kindergeluk, Brussel (1928)

Kindergeluk werd in 1921 opgericht door een aantal medewerkers van de liberale krant Het Laatste Nieuws en zette zich in voor Vlaamse kinderen in Brussel. In daaropvolgende jaren breidde de vereniging haar werking uit met een jeugdbibliotheek en een muziekschool, maar vooral ook met de organisatie van buitenuitstappen en - tot op de dag van vandaag - vakantiekolonies aan zee. Kindergeluk was ook aanwezig met een stand op het Salon van het Kind in het Jubelpark in juni-juli 1928.

Banket van de Nationale Centrale van de Liberale Vakbonden, banket in de Zaal Wilhelm Tell te Gent, 15 september 1929.

Nationale Centrale van de Liberale Vakbonden, Gent (1929)

Een banket van de in 1920 opgerichte Nationale Centrale van de Liberale Vakbonden (vanaf 1937 de Algemene Centrale der Liberale Vakbonden van België) in de Zaal Wilhelm Tell te Gent op 15 september 1929, met aan de eretafel vlnr. Alfons Colle (directeur-generaal), Paul Lamborelle (voorzitter), Paul Remouchamps, Graaf Lippens, Alfred Van der Stegen (burgemeester van Gent) en Jules Boedt (volksvertegenwoordiger van Brugge).

Liberale Damesbond Wetteren, foto van de feestzaal der Verenigde Kunstmaatschappijen tijdens het banket n.a.v. de inhuldiging van de vlag van de Liberale Damesbond van Wetteren, ca. 1932.

Liberale Dames- en Juffersbond Zonder naam, niet zonder hart, Wetteren (1932)

De Liberale Dames van Wetteren hadden reden tot vieren in 1932 want toen werd hun nieuwe vlag ingehuldigd met een groots banket en een uitgebreide stoet door de straten van Wetteren. Aan de stoet zelf namen ruim 130 liberale verenigingen uit omliggende gemeenten en zelfs Kortrijk deel. De Damesbond was opgericht in 1926 en verrichtte naast zijn politieke agenda heel wat caritatief werk.

Bestuur Bond D’Hauwer (Ronse), groepsportret, ca. 1945.

Liberale Mutualiteit Bond D’hauwer, Ronse (1945)

Het bestuur van de Bond D’hauwer vereeuwigde de viering van het 35-jarig bestaan van de Ronsese mutualiteit met deze studiofoto. De vereniging werd genoemd naar de arts en liberale volksvertegenwoordiger Pierre D'hauwer (1863-1919). Foto van Th. Jensen.

Bronnen, noten en/of referenties

Collectie Liberas

Hoe verwijs je naar dit artikel?

Marc Haegeman, "Het rijke liberale verenigingsleven, 1890-1945", Liberas Stories, laatst gewijzigd 05/12/2023.

copy url

volgend artikel

Colofon

Liberas Stories is een realisatie van cultuurarchief Liberas. Het werd ontwikkeld door Josworld en Webdoos naar een concept van Ruben Mantels. Aan de hand van een ‘Atlas’ en een ‘Magazine’ vertelt Liberas Stories de geschiedenis van het liberalisme en worden de collecties van Liberas gepresenteerd. Deze website werd gelanceerd in juni 2021 en is sindsdien verder uitgebouwd.

De inhoud van dit portaal is bestemd voor Liberas’ erfgoedgemeenschap, maar ook voor studenten, onderzoekers en journalisten en voor iedereen die ons erfgoed wil ontdekken. Het is geen catalogus van onze collectie: die vind je op liberas.eu.

Liberas heeft geprobeerd alle rechthebbenden op beeldmateriaal te contacteren. Personen of organisaties die zich alsnog in hun rechten voelen geschaad nemen contact op met Liberas vzw, Kramersplein 23, 9000 Gent.

Alle teksten op deze website mogen hergebruikt worden mits het overnemen van de auteurs- en bronvermelding. Alle opmerkingen met betrekking tot Liberas Stories - vragen, aanvullingen, correcties, suggesties voor nieuwe bijdragen - zijn welkom op info@liberas.eu.

Volg ons op