Liberale Splinterpartijen

De Tweede Wereldoorlog zorgt voor een groot hiaat voor de uitbouw van de Liberale Partij. Genekt omdat enkele sleutelfiguren tijdens de oorlog omgekomen zijn, is de partij in de eerste naoorlogse jaren wat stuurloos. Hier en daar duiken een aantal scheurlijsten op. De redenen voor scheuring lijken eerder om interpersoonlijke conflicten te gaan dan om grote ideologische hangijzers. Tekenend voor de periode is de electorale strijd die zich afspeelt in het arrondissement Veurne-Diksmuide-Oostende voor de verkiezingen van de jaren vijftig en zestig. Bij de parlementsverkiezingen van 1954 zien we bijvoorbeeld dat de oorlog, die intussen toch al 10 jaar voorbij is, nog steeds als politieke hefboom wordt gebruikt. De kiesstrijd tussen Adolphe Van Glabbeke, het lokale kopstuk, en Prosper Vandenberghe gaat er bij momenten ongemeen hard aan toe, met wederzijdse beschuldigingen van incivisme. Vandenberghe is in Oostende bekend (of eerder berucht) als vrijdenker. In zijn krant Het Visscherijblad neemt Vandenberghe vaak geen blad voor de mond, waarbij hij meer dan eens in het vaarwater zit van Van Glabbeke.⁴ Zowel bij de parlementsverkiezingen van 1954 als de gemeenteraadsverkiezingen van 1958 komt Vandenberghe op met zijn partij Onafhankelijke Liberalen. De kiesstrijd die ontstaat uit deze scheuring is een van de hardste van die tijd, waarbij zelfs familiebanden aangetast raken. In 1961 duikt er onder leiding van Maurice Quaghebeur opnieuw een liberale scheurlijst op. Quaghebeur was eerder al liberaal parlementslid maar richt uit ontevredenheid met de lijstverdeling zijn eigen partij Onafhankelijken en Middenstanders op. Opnieuw wordt er hevig gestreden tussen de liberalen.

Het gebeurt wel vaker dat afgescheurde liberalen een doelgroeppartij oprichten. Zo richt André Wymeersch, een verontwaardigde liberaal, in 1965 in het arrondissement Kortrijk de partij Unie der Zelfstandigen op. Een persoonlijk conflict (omwille van de lijstverdeling) zorgde ervoor dat Wymeersch zijn eigen weg insloeg.

De stichting van de PVV/PLP in 1961 lijkt even een stop in te roepen van scheurlijsten, of toch de hevigheid en frequentie van scheurlijsten op het nationale politieke toneel. Een meer gecentraliseerd partijbestuur en een verruimde en duidelijke ideologische partijlijn zorgen ervoor dat de PVV/PLP in de lift zit. Lang duurt de eensgezindheid echter niet. In 1968 komt de PVV/PLP nog met een heel belgicistische campagne naar de kiezer, maar de communautaire perikelen die in het hele politieke klimaat voelbaar zijn, komen in 1972 tot een kookpunt. In Brussel haken de Vlaamse liberalen in 1968 al af en vormen De Blauwe Leeuwen (naar analogie met de socialistische Rode Leeuwen). De Vlaamse PVV gaat vanaf 1972 haar eigen weg terwijl in Franstalig België de PLP opkomt. In Brussel raken de liberalen verdeeld over verschillende partijen die soms samenwerken, maar even vaak elkaar in de weg staan. In de jaren zeventig en tachtig zijn er geen noemenswaardige afscheuringen van de PVV te onderscheiden op het nationale toneel. Wel komt een nieuwe rechts-radicale partij op die vooral in Franstalig België veel weerklank vindt, de UDRT-RAD (Union Démocratique pour le Respect du Travail - Respect voor Arbeid en Democratie),  die een beperkt deel van het liberale kiespubliek voor zich wint.⁵

De samenwerking met de linkse partijen stoot echter een deel van de rechterflank van de VLD voor de borst. In de jaren negentig klaagt men in de meest rechtse middens van de partij al veel langer over de verschuiving naar het centrum. Velen van hen kijken nostalgisch terug op de conservatievere koers van de PVV in de jaren tachtig. De stellingname van enkele VLD-kopstukken inzake het migrantenstemrecht zorgt binnen de partij voor enkele hevige discussies (met fervente voor- en tegenstanders binnen de partijtop). Ook de positie ten opzichte van het Vlaams Blok wordt door sommige partijleden steeds vaker in vraag gesteld. In de periode 1999-2006 verlaten heel wat rechtse liberalen de partij of worden bedankt voor bewezen diensten.  

Leo Goovaerts is de eerste die men de deur wijst. Nog voor de verkiezingen van 1999 schrapt men Goovaerts van de Senaatslijst omdat hij te vaak in aanvaring komt met de partijtop. Voor de nationale parlementsverkiezingen van 2003 richt Goovaerts zijn eigen partij op, Veilig Blauw. De partij komt enkel op in de kieskringen West-Vlaanderen en Brussel-Halle-Vilvoorde met een programma dat sterk de nadruk legt op openbare orde, een strenger migratie- en integratiebeleid en belastingverminderingen. Na de verkiezingen valt de partij uit elkaar.⁷

2007 is een beslissend jaar voor de VLD. De partij lijmt de brokken met het Liberaal Appèl en de meeste leden vinden hun weg terug naar de VLD. Ook Vivant fuseert (na een bestaand kartel sinds 2004) met de VLD. Na de fusies met LA en Vivant doopt de VLD zich om tot Open Vld. De fusies zijn een goede zaak voor Open Vld maar er zijn kapers op de kust.

Jean-Marie Dedecker, oud-bondscoach van de Belgische Judobond, komt voor de verkiezingen van 1999 op als wit konijn van de VLD en wordt verkozen als senator. Net als Goovaerts, Beysen en Coveliers behoort Dedecker tot de rechtse stroming binnen de VLD. Een ruzie tussen Bart Tommelein en Dedecker leidt er uiteindelijk toe dat Dedecker uit de partij wordt gezet. Eind 2006 is nog niet duidelijk wat Dedeckers volgende stap is. Hij richt samen met Boudewijn Bouckaert (die in 2006 uit de VLD stapt vanwege zijn ideeën over het cordon sanitaire, de uiteindelijke aanvaring met de partijtop en ideologische tegenstellingen) de denktank Cassandra op, maar er zijn ook gesprekken met Hugo Coveliers van VLOTT. Dedecker wordt tevens kortstondig lid van de N-VA.